Rozliczenie podatku w Norwegii

Wraz z początkiem wiosny rozpoczyna się sezon podatkowy w Norwegii. Zagraniczni pracownicy osiągający dochód w Norwegii mogą skorzystać z wielu korzystnych odpisów. Każdy Polak, osiągający opodatkowany w Norwegii dochód, powinien poświęcić swój czas i uwagę na dokładne przeanalizowanie zeznania podatkowego zanim złoży go do urzędu. To pozwoli na osiągnięcie możliwie najwyższego zwrotu z rozliczenia podatkowego w Norwegii za poprzedni rok.

Daty, o których trzeba pamiętać
Na koniec marca (w 2016 roku to 31 marca) wyznaczona jest oficjalną datą wysyłki przez norweski Urząd Skarbowy wstępnych rozliczeń podatkowych (selvangivelse) za rok poprzedni. Zawierają one informacje dotyczące osiągniętego dochodu, przyznanych odpisach, majątku i zadłużeniu. Dokument ten jest sporządzany na podstawie informacji zaraportowanych przez pracodawców w trakcie całego minionego roku podatkowego. Selvangivelse wysyłane jest przez Skatteetaten drogą elektroniczną lub papierową – w zależności od tego, czy podatnik założył konto w internetowym systemie Altinn czy nie.

Standardowy termin złożenia zeznania podatkowego w Norwegii za poprzedni rok 2015 to 30 kwietnia 2016. Użytkownicy elektroniczni mający dostęp do swojego konta w systemie Altinn mogą przedłużyć termin rozliczenia podatkowego do końca maja. Należy dokonać przedłużenia po zalogowaniu się na swój profil.

Ostateczne wyniki rozliczeń podatkowych (skatteoppgjør) wysyłane będą po 31 maja w 3 turach. Pierwsza z nich przypada na czerwiec, ostatnia zaś na październik. Na datę otrzymania wyniku rozliczenia wpływa wiele czynników, między innymi czasu złożenia selvangivelse do norweskiego urzędu skarbowego czy też indywidalnej sytuacji podatnika.

W dalszej części tekstu skupimy się na odliczeniach, z których najczęściej mogą skorzystać zagraniczni pracownicy w Norwegii. W zależności od sytuacji podatnika, przysługujące odpisy mogą się znacznie różnić.

Status pendler
Bardzo korzystną opcją podatkową, z której mogą skorzystać pracownicy zagraniczni zatrudnieni w Norwegii, jest status pendler. W ramach tego statusu podatnik może odliczyć koszty dojazdu do pracy oraz podróży między miejscem zameldowania w Polsce, a miejscem zamieszkania w Norwegii, wydatki na wyżywienie oraz koszty zakwaterowania podczas pobytu w Norwegii. W przypadku tego rodzaju rozliczenia, rozróżnia się dwa warianty: pracownik zagraniczny podróżujący do rodziny (familiependler) oraz pracownik zagraniczny samotny (enslig pendler).

Rozliczenie podatku w Norwegii za 2015 rok w ramach statusu familiependler jest możliwe dla podatników zameldowanych poza granicami w Norwegii i regularnie odwiedzających swojego współmałżonka i/lub dzieci mieszkające w ojczyźnie. Konieczne jest, aby podatnik byli w zameldowani pod tym samym adresem w trakcie roku, którego dotyczy rozliczenie podatkowe. Wystarczy udowodnienie zameldowania ze współmałżonkiem lub dzieckiem w wieku poniżej 18 lat.

Osoby samotne mają możliwość skorzystania ze statusu samotnego pracownika zagranicznego (enslig pendler). Podstawowym kryterium, jakie należy spełnić, jest podróżowanie do posiadanej lub wynajmowanej nieruchomości w Polsce, nie rzadziej niż co 3 tygodnie.

Ze statusem enslig pendler wiążą się równiez warunki dotyczące nieruchomości, między którymi podatnik podróżuje. Mieszkanie w Polsce musi zostać uznane jako samodzielne. Mieszkaniem samodzielnym jest nieruchomość, która posiada dostęp do kanalizacji i dopływu wody, a podatnik mieszka w nim minimum od 12 miesięcy i ma go do swojej dyspozycji 7 dni w tygodniu. Powierzchnia mieszkania powinna również przekraczać 30 metrów kwadratowych na jedną osobę (w przypadku większej ilości lokatorów dodaje się 20 metrów dla każdej dodatkowej osoby w wieku powyżej 15 lat). Tymczasowe mieszkanie w Norwegii powinno natomiast być mieszkaniem niesamodzielnym. Oznacza to, że powierzchnia nieruchomości nie powinna przekroczyć 30 metrów kwadratowych przy jednym mieszkańcu (przy dodatkowych lokatorach powierzchnia maksymalna jest zwiększana o 20 metrów kwadratowych od osoby). Czas zamieszkania podatnika w tymże mieszkaniu nie mógł przekroczyć 12 miesięcy, a mieszkanie nie było do dyspozycji podatnika przez 7 dni w tygodniu. Nieruchomość w Norwegii nie powinna mieć też dostępu do wody i kanalizacji.

Status samotnego pendlera może być przyznany nawet jeśli mieszkanie jest uznane jako samodzielne. Konieczne jest jednak spełnienie trzech warunków. Podatnik starający się o status enslig pendler, mieszkający w samodzielnym mieszkaniu w Norwegii, musi być zameldowany pod tym samym adresem w Polsce przez minimum 3 lata. Nieruchomość w Polsce nie może być wynajmowana innej osobie, a jego powierzchnia musi przekraczać przynajmniej dwukrotnie powierzchnię mieszkania w Norwegii.

Osoby w wieku poniżej 22 lat pracujące w Norwegii, ale mieszkające jeszcze ze swoimi rodzicami w Polsce, również mogą skorzystać ze statusu samotnego pendlera. W tym przypadku konieczne jest wspólne zameldowanie z rodzicami i podróżowanie do miejsca zamieszkania w Polsce nie rzadziej niż raz na 6 tygodni.

Ulga 10%
Standardowy odpis dla pracowników zagranicznych (standardfradrag for utenlandske arbeidstakere), nazywany też ulgą 10%, jest odpisem stworzonym z myślą o podatnikach z innych krajów, którzy dopiero niedawno rozpoczęli swoją pracę w Norwegii. Polega on na zmniejszeniu podstawy podlegającej opodatkowaniu o 10% dochodu brutto. Kwota tego odpisu za rok podatkowy 2015 może wynieść maksymalnie 40 000 NOK. W ogólnym założeniu ulga 10% przysługuje pracownikom zagranicznym, którzy nie zostali jeszcze rezydentami podatkowymi w Norwegii. Taki podatnik przebywa w Norwegii krócej niż 183 dni w okresie 12 miesięcy lub 270 dni w okresie 36 miesięcy.

Zgodnie z norweskim prawem podatkowym pracownik zagraniczny, który osiągnął rezydencję podatkową, również może skorzystać z ulgi 10%. Skatteetaten nałożyło jednak na taki przypadek określone ograniczenie czasowe. Uwzględnienie ulgi 10% w rozliczeniu podatkowym jest możliwe tylko przez pierwsze dwa lata pracy jako rezydent podatkowy.

Należy wziąć pod uwagę fakt, że nie dla wszystkich podatników ulga 10% okaże się opłacalna. Do dochodu brutto, od którego odliczana jest ulga 10%, wlicza się koszty pobytu pracownika pokrywane przez pracodawcę. To automatycznie zwiększa kwotę podatku. Standardowy odpis dla zagranicznych pracowników uniemożliwia również skorzystanie z niektórych odliczeń od podatku. Należą do nich między innymi odpisy przysługujące w ramach statusu pendler, odpis odsetek od kredytu, koszty dojazdu do pracy.

Ulga 10% nie jest przyznawana automatycznie przez Skatteetaten. To oznacza, że podatnik pragnący uwzględnić w rozliczeniu standardowy odpis dla zagranicznych pracowników, musi sam zamieścić ją w swoim zeznaniu podatkowym.

Druga klasa podatkowa
Druga klasa podatkowa pozwala na zmniejszenie kwoty podlegającej opodatkowaniu. Można ją połączyć ze statusem familiependler lub ulgą 10%. To pozwala na osiągnięcie jeszcze wyższego zwrotu za rok 2015. Druga klasa podatkowa w Norwegii przysługuje podatnikom, których współmałżonek osiągnął niski lub zerowy dochód brutto w danym roku podatkowym. W przypadku rozliczenia za rok 2015 dochód brutto współmałżonka nie mógł przekroczyć 44 751 NOK.

Aby otrzymać drugą klasę podatkową, należy spełnić nie tylko kryterium związane z dochodem współmałżonka. Konieczne jest wspólne zameldowanie z współmałżonkiem przez cały rok 2015. Natomiast związek małżeński musiał zostać zawarty przed rozpoczęciem 2015 roku. Jeśli podatnik i współmałżonek mieszkają razem w Norwegii, ewentualna druga klasa może zostać przyznana automatycznie. Należy to sprawdzić w swoim selvangivelse. W przypadku, gdy ulga nie zostanie uwzględniona, warto wnioskować o nią w swoim zeznaniu podatkowym za 2015 rok.

Odpis odsetek od kredytu
Norweskie prawo umożliwia odliczenie od podatku odsetek od kredytu, zapłaconych w danym roku podatkowym. Zgodnie z umową podatkową między Polska a Norwegią, Polacy pracujący w kraju fiordów mogą odliczyć od podatku odsetki od pożyczki zaciągniętej w Polsce. Wystarczy, że min. 90% dochodu podatnika pochodzi z pracy w Norwegii. Nie zostały określone żadne ograniczenia związane z charakterem pożyczki, dlatego też nie ma znaczenia, czy odliczone zostają odsetki od kredytu hipotecznego, czy też konsumenckiego. Podatnicy, którzy chcą skorzystać z ulgi 10%, nie mogą odliczyć od podatku odsetek od kredytu.

Rozliczenie podatkowe pracujących na morzu
Rybacy i marynarze mogą skorzystać z podobnych odpisów, co podatnicy pracujący na lądzie. Jednak te grupy zawodowe, z racji wykonywania pracy na morzu, mają prawo do dodatkowych odpisów, dzięki którym mogą zapłacić niższy podatek w Norwegii.

Rybacy rozliczając się z podatku za rok 2015 mogą skorzystać ze specjalnego odpisu dla rybaków i myśliwych (særskilt fradrag for fiskere og fangstfolk). Jego wysokość wynosi aż 30% osiągniętego dochodu brutto. Odliczona kwota nie może przekroczyć 150 000 NOK. Aby zyskać prawo do tego rodzaju odliczenia, rybak musi spędzić na kutrze minimum 130 dni w trakcie roku 2015.

Marynarze osiągający opodatkowany w Norwegii dochód, mogą co roku korzystać z ulgi 10%. Nie ogranicza ich zasada dwóch pierwszych lat pracy w Norwegii. Osoby trudniące się tą profesją mają prawo do uwzględnienia w swoim rozliczeniu podatkowym specjalnego odpisu dla marynarzy (særskilt fradrag for sjøfolk). W ramach tego odpisu marynarze mogą odliczyć od podatku 30% swojego dochodu brutto, kwota ta może wynieść maksymalnie 80 000 NOK.

Korekta podatkowa
Wielu Polaków ma prawo do złożenia korekty podatkowej za minione lata, w których nie zostały uwzględnione wszystkie przysługujące wówczas odliczenia, czy też nie składano zeznania podatkowego. Standardowy termin, do którego należy wysłać do urzędu korektę, to 6 tygodni od daty wydania wyniku rozliczenia podatkowego. Złożenie korekty podatkowe jest również możliwe po upłynięciu tego terminu. Trzeba się jednak liczyć z tym, że Skatteetaten ma prawo odrzucić wniosek o zmianę wyniku z powodu opóźnienia. W praktyce jednak zdarza się to rzadko, dlatego warto składać korekty podatkowe, jeśli przyniesie nam to korzyść w postaci zwrotu podatkowego.

Wszystkie kwoty i daty zamieszczone w tekście dotyczą rozliczenia podatkowego za 2015 rok.

Autor: Aleksandra Leńczuk, www.multinor.no