Nordycki Rocznik Statystyczny 2014 – Nowe technologie oraz badania i rozwój w krajach skandynawskich

Czy wiesz, że...
W 1963 roku na 1000 mieszkańców krajów skandynawskich przypadało 230 telefonów. W 2013 roku natomiast na 1000 mieszkańców było już łącznie 1453 abonamentów telefonii komórkowej.

Na badania i rozwój (Research & Development - R&D) składa się twórcza praca wykonywana systematycznie w celu zwiększenia zasobów wiedzy, w tym wiedzy o człowieku, kulturze i społeczeństwie, oraz wykorzystanie tej wiedzy w celu opracowania nowych zastosowań. Celem gromadzenia danych statystycznych na temat R&D jest oszacowanie zasobów przeznaczanych na tę działalność we wszystkich branżach – szczególnie w nauce i przemyśle. Ponadto statystyki ułatwiają pomiar wydajności uzyskanej dzięki inwestycjom w R&D.

Pod koniec lat 90. nowe technologie telekomunikacyjne (ICT) zaczęły wkraczać w życie zwykłych ludzi. Telefony komórkowe, komputery i internet otworzyły nowe kanały komunikacji. Wiele badań pokazuje, że państwa skandynawskie przodują na obszarze penetracji i wykorzystania technologii teleinformatycznych. Dziś prawie każdy mieszkaniec Skandynawii dysponuje dostępem do internetu – zarówno firmy, jak i gospodarstwa domowe.

Badania i rozwój
W kategoriach względnych państwa skandynawskie przeznaczają więcej zasobów na R&D od innych państw Europy Zachodniej. 27 państw członkowskich UE przeznacza na badania i rozwój 2,17% swojego produktu krajowego brutto (PKB), podczas gdy w przypadku Finlandii jest to 3,55%, Szwecji 3,41%, Danii 2,98%, a Islandii 2,40%.

Jedynie w Norwegii odsetek ten jest niszy od średniej dla 27 państw UE i wynosi 1,65% PKB. Z drugiej strony, PKB Norwegii jest bardzo wysoki ze względu na zasoby ropy naftowej i gazu, jakimi kraj ten dysponuje, dlatego gdyby norweskie wydatki na R&D przeliczyć na euro na osobę , to są one wyższe od średniej dla 27 państw UE. Choć wydatki na R&D w Norwegii stanowią taki sam odsetek PKB od połowy lat 90., to w innych skandynawskich krajach wydatki takie systematycznie rosną.

Koncentracja na klimacie, energii i środowisku naturalnym
W 2009 roku Nordycka Rada Ministrów uruchomiła inicjatywę na rzecz najwyższego poziomu skandynawskich badań w dziedzinie klimatu, energii i środowiska naturalnego. Inicjatywa ta jest największym pojedynczym projektem na obszarze badań i innowacyjności realizowanym przez Radę Ministrów już od pięciu lat.
Stanowi ona wkład państw skandynawskich w rozwiązanie problemu globalnych zmian klimatycznych, a jednocześnie wzmocnienie całego regionu w zakresie badań i innowacji. Inicjatywa koncentruje się na badaniach nad klimatem i energią, gdzie państwa skandynawskie mają wspólne interesy i mogą opracować rozwiązania wykorzystywane na całym świecie.

Wydatki na badania i rozwój
Największa część środków przeznaczanych przez rządy na R&D jest w krajach skandynawskich wykorzystywana przez prywatnych przedsiębiorców – w procentach PKB jest to od ok. 1,35% na Islandii, 1,45% w Norwegii, 2% w Danii, przez ok. 2,35% w Szwecji do blisko 2,5% w Finlandii. Pozostała część działań na obszarze R&D ma miejsce na uniwersytetach, w innych szkołach wyższych oraz w innych instytucjach publicznych.

Zwrot z inwestycji w R&D – patenty i absolwenci studiów doktoranckich

Liczba wymienionych w przedstawionym zestawieniu patentów obejmuje wnioski patentowe złożone bezpośrednio przez Europejską Organizację Patentową (EPO) oraz wnioski międzynarodowe (PCT) osiągające fazę europejską. Spośród krajów skandynawskich, w przeliczeniu na milion mieszkańców, największą liczbę wniosków patentowych (ok. 400) złożyła i uzyskała najwięcej (ok. 190) patentów Szwecja. W tym ujęciu najmniejszą ilość wniosków patentowych odnotowano dla Norwegii – około 110 na milion mieszkańców, przy liczbie uzyskanych patentów na poziomie blisko 50 na 1 milion mieszkańców.

Finlandia i Szwecja mają w przeliczeniu na 1 milion mieszkańców największą liczbę osób, które ukończyły studia doktoranckie. We wszystkich krajach skandynawskich z wyjątkiem Finlandii w grupie tej jest więcej mężczyzn niż kobiet.

Kontakty z władzami publicznymi za pośrednictwem internetu
Najczęstszą formą kontaktu osób indywidualnych z administracją publiczną przez internet jest zapytanie w celu uzyskania informacji. Częstotliwość takich kontaktów z władzami publicznymi jest większa w krajach skandynawskich niż w 17 państwach strefy euro i 27 państwach EU zarówno w przypadku osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy częściej od osób indywidualnych decydują się na takie kontakty.

Przedsiębiorcy:

Osoby indywidualne:

Dostęp do internetu
Pierwsze miejsce w zakresie dostępu do technologii teleinformatycznych i szerokopasmowego internetu w domu zajmuje Islandia. Do internetu ma tam dostęp ponad dziewięć na dziesięć osób. W Finlandii, gdzie odsetek ten jest najniższy, wynosi on 89%. Dostęp do szerokopasmowego internetu jest najniższy w Danii i Szwecji, gdzie jest na poziomie 87%. Poziom dostępu do internetu we wszystkich państwach nordyckich jest wyższy niż wynosi średnia dla UE, która nie przekracza 80%.

Liczba użytkowników internetu
We wszystkich krajach skandynawskich osoby w wieku 16-74 lata częściej korzystają z internetu niż osoby w krajach strefy euro lub EU. Odsetek osób często korzystających z internetu waha się od 92% w Finlandii do 97% w Norwegii.

Źródło tekstu i grafik: Nordic Statistical Yearbook 2014