Szwedzka rewolucja w dziedzinie recyklingu

Obecnie mniej niż jeden procent odpadów ze szwedzkich gospodarstw domowych trafia na wysypiska Å›mieci. CaÅ‚a reszta poddawana jest różnym formom recyklingu. Pod tym wzglÄ™dem Szwecja jest jednym ze Å›wiatowych liderów.

W kierunku gospodarki bezodpadowej
Wydaje siÄ™ idealnÄ… sytuacja, w której żadne odpady produkowane przez gospodarstwa domowe nie ulegaÅ‚yby zmarnowaniu a każdy odpad byÅ‚by przetwarzany na nowe produkty, surowce, gaz lub energiÄ™ cieplnÄ….

Szwecji już niemal udaÅ‚o siÄ™ osiÄ…gnąć ten etap. Ponad 99 procent odpadów z gospodarstw domowych jest na różne sposoby przetwarzanych. Oznacza to, że kraj ten na przestrzeni ostatnich dziesiÄ™cioleci przeszedÅ‚ swego rodzaju rewolucjÄ™ w dziedzinie recyklingu, czego potwierdzeniem jest fakt, że w 1975 roku zaledwie 38 procent odpadów produkowanych przez gospodarstwa domowe byÅ‚o poddawanych recyklingowi.

DziÅ› stacje recyklingu znajdujÄ… siÄ™ zwykle nie wiÄ™cej niż 300 metrów od każdego obszaru mieszkalnego. WiÄ™kszość Szwedów segreguje wszystkie nadajÄ…ce siÄ™ do recyklingu odpady w domach i zostawia je w specjalnych pojemnikach w swoim bloku bÄ…dź na stacji recyklingu.  W bardzo niewielu innych krajach wyrzuca siÄ™ na wysypiska mniejszÄ… ilość odpadów.

Recykling na wyższym poziomie
Weine Wiqvist – dyrektor zarzÄ…dzajÄ…cy Szwedzkiego Stowarzyszenia Gospodarki Odpadami i Recyklingu (Avfall Sverige) – nadal uważa, że Szwedzi mogÄ… zrobić wiÄ™cej w kontekÅ›cie tego, że prawie poÅ‚owa produkowanych przez gospodarstwa domowe odpadów jest palona, czyli zamieniana w energiÄ™. WyjaÅ›nia, że ponowne wykorzystanie materiaÅ‚ów lub produktów przekÅ‚ada siÄ™ na zużycie mniejszej iloÅ›ci energii niezbÄ™dnej do wytworzenia produktu niż w przypadku, gdy jeden jest  spalany a drugi wytwarzany od zera.
Staramy siÄ™ 'wejść na wyższy szczebel drabiny recyklingu', od spalania do ponownego wykorzystywania materiaÅ‚ów, poprzez promocjÄ™ recyklingu i wspóÅ‚pracÄ™ z wÅ‚adzami", mówi.

W miÄ™dzyczasie szwedzkie gospodarstwa domowe nadal segregujÄ… gazety, plastik, metal, szkÅ‚o, urzÄ…dzenia elektryczne, żarówki i baterie. W wielu miastach wÅ‚adze zachÄ™cajÄ… konsumentów do segregacji odpadów żywnoÅ›ciowych. A wszystko to jest ponownie wykorzystywane, poddawane recyklingowi lub kompostowane.

Gazety sÄ… przetwarzane na masÄ™ papierniczÄ…, butelki sÄ… ponownie wykorzystywane lub przetapiane na nowe przedmioty, plastikowe pojemniki stajÄ… siÄ™ granulatem tworzyw sztucznych, żywność jest kompostowana i w skomplikowanym procesie chemicznym staje siÄ™ glebÄ… lub biogazem. Åšmieciarki sÄ… czÄ™sto napÄ™dzane energiÄ… elektrycznÄ… lub biogazem uzyskiwanym w procesie recyklingu. Zużyta woda jest oczyszczana w stopniu, który umożliwia nadaje siÄ™ do picia. Po miastach kursujÄ… auta,  specjalnie przystosowane do odbioru elektroÅ›mieci i odpadów niebezpiecznych, takich jak chemikalia. Apteki przyjmujÄ… niewykorzystane leki. Szwedzi zawożą wiÄ™ksze Å›mieci, np. stare telewizory i zepsute meble, do stacji recyklingu na obrzeżach miast.

Odpady dla energii
Odpady sÄ… relatywnie tanim paliwem, a Szwecja przez lata wypracowaÅ‚a duże zdolnoÅ›ci przetwórcze i umiejÄ™tnoÅ›ci w zakresie ich wydajnego i dochodowego przetwarzania. Warto tu zaznaczyć, że Szwecja importuje nawet 700 tys. ton odpadów z innych krajów.

PowstaÅ‚y w wyniku spalania popióÅ‚ stanowi 15% wagi spalanego materiaÅ‚u. Z popioÅ‚u uzyskuje siÄ™ metale, które sÄ… ponownie wykorzystywane. Porcelana i pÅ‚ytki glazury lub terakoty, których nie można spalić, sÄ… przesiewane, w celu uzyskania  żwiru wykorzystywanego  do budowy dróg. PozostaÅ‚y jeden procent jest wyrzucany na wysypisko Å›mieci.

Dym ze spalarni składa się w 99,9 procent z nietoksycznego dwutlenku węgla i wody, ale mimo to jest filtrowany przez suche filtry i wodę. Szlam z filtra do wody brudnej jest wykorzystywany do wypełniania zamkniętych kopalń.

Jeszcze lepsze wyniki
Jednym z pomysÅ‚ów majÄ…cych poprawić obecne wyniki w zakresie poziomu recyklingu jest wprowadzenie wyższego podatku od odbieranych odpadów.
To zwiÄ™kszyÅ‚oby Å›wiadomość problemu wÅ›ród wszystkich ludzi“, mówi  Hans Wrådhe, kierujÄ…cy dziaÅ‚em odpadów i chemikaliów w Szwedzkiej Agencji Ochrony Åšrodowiska (Naturvårdsverket).

Wraz z agencjami rzÄ…dowymi i korporacjami Wrådhe opracowaÅ‚ plan dziaÅ‚ania na rzecz ograniczania iloÅ›ci odpadów, który m. in. zachÄ™ca producentów do wytwarzania bardziej dÅ‚ugotrwaÅ‚ych produktów. Agencja rozważa także zaproponowanie odliczeÅ„ podatkowych z tytuÅ‚u okreÅ›lonych napraw.
SytuacjÄ™ mogÅ‚yby poprawić także sponsorowane przez rzÄ…d reklamy instruujÄ…ce, jak nie marnować żywnoÅ›ci. Ponadto mniej toksycznych substancji wykorzystywanych w produkcji oznaczaÅ‚oby mniej produktów wymagajÄ…cych drogiego oczyszczania“, dodaje Hans Wrådhe .

Firmy przyÅ‚Ä…czajÄ… siÄ™ do wysiÅ‚ków
Niektóre szwedzkie firmy dobrowolnie przyÅ‚Ä…czyÅ‚y siÄ™ do tej walki. Na przykÅ‚ad marka H&M przyjmuje od klientów używanÄ… odzież w zamian za kupony rabatowe w ramach inicjatywy o nazwie Garment Collecting.

Firma Optibag wprowadziÅ‚a na rynek maszynÄ™, która segreguje różnokolorowe worki ze Å›mieciami. Ludzie segregujÄ… odpady, umieszczajÄ…c jedzenie w zielonym worku, papier w czerwonym a szkÅ‚o lub metal w jeszcze innym. W zakÅ‚adzie recyklingu Optibag worki te sÄ… automatycznie sortowane. DziÄ™ki temu można by wyeliminować stacje sortowania odpadów.

PoÅ‚ożone na poÅ‚udniu Szwecji miasto Helsingborg wyposażyÅ‚o znajdujÄ…ce siÄ™ w miejscach publicznych kosze na Å›mieci w gÅ‚oÅ›niki emitujÄ…ce przyjemnÄ… dla ucha  muzykÄ™ – wszystko w imiÄ™ recyklingu.

Weine Wiqvist, dyrektor zarzÄ…dzajÄ…cy Szwedzkiego Stowarzyszenia Gospodarki Odpadami i Recyklingu twierdzi, że doskonaÅ‚ość w recyklingu jest możliwa i jest ideÄ…, o którÄ… warto zabiegać.
Nasze motto to 'Zero odpadów'. WolelibyÅ›my, aby produkowanych byÅ‚o mniej odpadów i aby wszystkie z nich byÅ‚y w jakiÅ› sposób poddawane recyclingowi. Być może peÅ‚nej doskonaÅ‚oÅ›ci nie da siÄ™ nigdy osiÄ…gnąć, ale na pewno jest to fascynujÄ…cy pomysÅ‚".

ŹródÅ‚o:  sweden.se
Zdjęcie: Justin Brown/ Image Bank of Sweden

Projekt i wykonanie i2D